https://faroutpodcast.com/2o8c8fk – दुर्गा देवकोटा

https://reggaeportugal.com/eextqyrl0 टीकापुर, १२ फागुन (रासस) ः कैलालीको धनगढीकी अस्मिता चौधरीले बालिका हुँदा कम्लहरी देखेकी थिइन तर उनलाई आफू पनि कम्लहरी बस्नुपर्ला भन्ने लागेको थिएन । अस्मिता आठ वर्षकी थिइन् । स्थानीय नवदुर्गा विद्यालयमा कक्षा ५ मा अध्ययनरत अस्मिताको घरमा आमाबुवा रहँदा जसोतसो जीवन चलिरहेको थियो । अस्मिताका बुवाको मृत्युपछि अस्मिताले पढ्ने, खेल्ने उमेरमा कम्लहरी बन्नुप¥यो । “बुवाको मृत्युपछि घरमा अर्थाभाव शुरु भयो । हामीलाई पढाउनभन्दा आमालाई हाम्रा लागि खानाको जोहो गर्न नै समस्या हुन थाल्यो”, अस्मिताले भनिन्, “पेट पाल्नकै लागि भए पनि कम्लहरी बस्नुपर्ने अवस्था आयो । आमाले कम्लहरी बसे पढाइमा पनि सघाउने घर खोज्नुभयो ।”

https://aalamsalon.com/x1jsw9x25 आमाले कम्लहरी बसे पढ्न पनि पाइन्छ भनेपछि कम्लहरी बस्न सहमत भएकी अस्मितालाई निराशा नै हात लाग्यो । कम्लहरी बसे पनि पढाइ छुट्यो । डेढ वर्षपछि अस्मितालाई कम्लहरी विकास मञ्च नामक संस्थाले उद्धार गरेर पुनः विद्यालय पढ्ने वातावरण मिलाइदियो । विसं २०६९ मा कैलालीको टीकापुरस्थित सरस्वती मावि वनगाँउमा छात्रवृत्तिमै पढ्ने अवसर पाइन् । तर लामो समयसम्म पढाइ छाड्नुपरेकाले ५ कक्षा पढिसकेकी अस्मिताले फेरि कक्षा ३ मा भर्ना हुनुप¥यो । “मैले पहिले पढेका कुरा बिर्सिसकेकी थिएँँ । मलाई तल्लो कक्षा अर्थात् ३ कक्षामा भर्ना गरियो । मैले फेरि पढ्ने चाहना पूरा गर्ने अवसर पाएँ”, उनले भनिन् “पढाइमा लगन भए बाधा अप्ठेरा आए पनि विद्यार्थीलाई अघि बढ्नबाट रोक्न सक्दैन भनेजस्तै अवसर मेरो जीवनमा मिल्यो । म विस्तारै पढाइमा राम्रो बन्दै गएँ ।” अस्मिताले विसं २०७६ मा राम्रो अङ्क ल्याइ एसइई उत्तीर्ण गरिन् । अहिले टीकापुरमा विज्ञान विषय लिएर पढ्दै छन् ।

https://kirkmanandjourdain.com/t4g4a2a अस्मिताजस्तै १५ वर्षीया करुणा बादी पनि सङ्घर्ष गर्दै पढाइलाई अगाडि बढाउँदै छन्। कक्षा १० मा अध्ययनरत उनका बुवा पेशाले डकर्मी र आमा गृहणी हुन् । आठ जनाको संयुक्त परिवार । त्यसमा पनि चार जना विद्यालय जाने उमेरका । बुवाआमाकै काँधमा परिवारको पालनपोषणको जिम्मा भएकाले करुणालाई घरको कामको बोझ बढी छ । घरको काम गर्नुपर्ने, भाइ बहिनी स्याहार्नुपर्ने भएकाले करुणालाई पढाइका लागि समय निकाल्न हम्मेहम्मे पर्छ । “साँझ बिहान घरको काम गर्छु । आमाबुवा काम गर्न जान्छन्, मभन्दा पछिका भाइबहिनी पनि स्याहार्नुपर्छ”, करुणाले भनिन्, “कामको व्यस्तताले कहिलेकाहीँ गृहकार्य पूरा गर्न कठिन हुन्छ । यस्तो गरिबीमा पनि बुवाआमाले हामीलाई पढाइरहनुभएको छ ।”

https://musicboxcle.com/2025/04/lt9egdgsi अभाव, समस्या झेलेर भए पनि अस्मिता र करुणाहरू पढ्दैछन् अघि बढ्दैछन् । घरमा कामको जिम्मेवारी, अर्थाभाव झेलेर पनि अध्ययन गरिरहेका छोरीका अभिभावकले छोरीको शिक्षाका लागि कठिन सङ्घर्ष गरेर भए पनि पढ्ने वातावरण मिलाइरहेका छन् । “कहिलेकाहीँ कापी किताब, कलम हुँदैन, बुवाआमाले ऋण गरेर भए पनि जोहो गरिदिनुहुन्छ”, करुणाले भनिन् , “मलाई घरको काम गराउनु अभिभावकको पनि बाध्यता बनेको छ । उनीहरूले काम नगरे हाम्रो पेट नै भरिदैन ।”

follow नेपालको संविधानले सबै बालबालिकाले शिक्षा पाउनुपर्ने व्यवस्था गरेको छ । अझ आधारभूत तहसम्मको शिक्षा निःशुल्क हुनुपर्ने व्यवस्था गरेको छ । तर विभिन्न समस्याले विद्यालय जान नसक्ने छोरीहरूलाई पढ्ने वातावरण बनाउने जिम्मा अभिभावक र सरकारले लिनुपर्ने कर्णाली मावि टीकापुरका प्रधानाध्यापक धर्मराज शर्माको भनाइ छ । “विपन्न समुदायका नानीबाबुका लागि सहज पढाइको वातावरणका लागि विद्यालय पनि जिम्मेवार बन्नुपर्छ”, प्रधानध्यापक शर्मा भन्छन्, “हामीकहाँ धेरै विपन्न बालबालिका अध्ययन गर्छन् । हामी उनीहरूको मनोविज्ञान बुझेर पढाउने गर्छौँ । कतिपय बालबालिका घरबाट तनाव बोकेर विद्यालय आउँछन् । विद्यालयमा पनि तनाव झेल्नुपरे उनीहरूको हालत कस्तो होला भनेर हामीले बुझेका छौँ ।”

https://lavozdelascostureras.com/t6jtfia7tls विभिन्न संस्कार र घरको कामको बोझ थुपारेर छोरीहरू शिक्षा लिनबाट बञ्चित भइरहेका छन् । छोरीलाई घरको काम बढी लगाइँदा वा पढ्ने उमेरका छोरीहरूको श्रमलाई आम्दानीसँग जोड्दा छोरीको शिक्षामा असर परेको छ । यसरी काममा लगाइँदा छोरीलाई परिवारबाटै शिक्षा आर्जनमा बाधा पुग्ने अधिकारकर्मी कल्पना उपाध्याय बताउछिन् । “यस्तो अप्ठेरोमा पनि छोरीहरू सङ्घर्ष गरेर शिक्षा आर्जन गरिरहेका छन् । छोरीहरूले सुख र दुःख एकअर्काको परिपूरक हुन् भनेर बुझेर सङ्घर्ष गरिरहेका छन्”, उनले भनिन्, “समस्या, अभाव र अप्ठ्याराका बीच भए पनि छोरीहरू पढे घर सुन्दर बन्छ । उनीहरू आफ्नो जीवन सहज चलाउन सक्षम हुन्छन् ।”

http://jannaorganic.co.uk/blog/2025/04/03/ve37f2p2ih विगतमा छोरी पढाउनु हुँदैन भन्ने समाजमा निकै सङ्घर्ष गरेर पढेर शिक्षिका भएकी टीकापुर–८ स्थित त्रिभुवन मावि बटनपुरकी शिक्षिका जयसरा साउद अहिले छोरीहरूलाई विद्यालयसम्म ल्याउने माध्यम बनिरहेकी छन् । “मैले विद्यालय पढ्दा छिमेकीले समेत कुरा काट्थे । ठूली भइसकेपछि म आफैँ विद्यालय भर्ना हुन आएकी थिएँ”, साउदले सम्झदै भनिन् “म यही विद्यालयमा कक्षा १० सम्म पढेँ, ३० वर्षदेखि यही विद्यालयमा शिक्षण गरिरहेकी छु । हाल मलाई प्रेरणाका रूपमा लिनेहरू धेरै छन् । म नपढेको भए हाल यहाँ हुने थिइनँ ।”

go to site छोरीहरूले पढ्नका लागि घर होस् या विद्यालयमा सजिलो हुनुपर्छ । छोरीका लागि सजिलो वातावरण बनाउन सरकारले विभिन्न प्रयाससमेत गरेको छ । स्थानीय सरकारले पनि छोरीहरूको शिक्षा सहजताका लागि विभिन्न कार्यक्रम गर्ने गरेका छन् । कठिन अवस्थामा पनि अध्ययन गरिरहेका छोरीको शिक्षामा सघाउन कैलालीको टीकापुर नगरपालिकाले उपमेयर छात्रवृत्ति, मेयर प्राविधिक छात्रवृत्तिजस्ता कार्यक्रमका लागि बजेटको व्यवस्था गरेको छ । टीकापुर नगरपालिकाका प्रमुख तपेन्द्रबहादुर रावल चालु शैक्षिकसत्रदेखि कक्षा ८ सम्मको शिक्षा निःशुल्क गरेको बताउँछन् । “हामीले शिक्षा र स्वास्थ्यमा बढी लगानी गरेका छौँ । यस वर्षदेखि सामुदायिक विद्यालयमा कुनै पनि बहानामा उठाइने शुल्क बन्द गरेका छौँ”, नगरप्रमुख रावलले भने, “निजी स्रोतका शिक्षकको तलब नगरपालिकाले दिन्छ, विद्यालय व्यवस्थापनका लागि चाहिने सबै खर्चसमेत नगरपालिकाले ब्यहोर्न थालेको छ । अब विद्यालयमा कुनै किसिमको शुल्क लिए कारवाही हुन्छ ।”